«The Wire» (2002-2008)

«All in the game yo, all in the game» – Omar Little

Γίνεται μια σειρά να έχει έχει κοινά χαρακτηριστικά με τον κεντρικό πρωταγωνιστή της; Γίνεται, αν μιλάμε για το «The Wire», το οποίο, έξυπνο και φιλόδοξο, σαν τον ντετέκτιβ και βασικό ήρωα του Jimmy McNulty, είναι κάτι σαν ένα μυθιστόρημα με κινούμενες εικόνες για την αμερικανική πόλη. Καμιά άλλη σειρά δεν έχει αγαπήσει μια πόλη τόσο πολύ και δεν την έχει ταυτόχρονα καταραστεί με τόσο πάθος. Η πόλη στην οποία εξελίσσεται το «The Wire» είναι η Βαλτιμόρη. Η πόλη στην οποία θα μπορούσαν να εξελίσσονται όλα όσα συμβαίνουν στο «The Wire», είναι μια οποιαδήποτε πόλη του αποσαθρωμένου Δυτικού μας Κόσμου.

Ο David Simon είναι ο δημιουργός, παραγωγός και επικεφαλής της σεναριακής ομάδας του «The Wire». Γνωστός για τους ρεαλιστικούς του διαλόγους, καθώς υποστηρίζει ότι η αυθεντικότητα είναι υψίστης σημασίας και ότι δε γράφει έχοντας το ευρύ κοινό στο μυαλό του, και για τη δημοσιογραφική του προσέγγιση στο γράψιμο, κουσούρι που του έμεινε απ΄ όταν εργαζόταν σαν  αστυνομικός συντάκτης στην «Baltimore Sun», κυκλοφόρησε το 1991 το βιβλίο «Homicide: A Year In The Killing Streets», στο οποίο περιγράφει τον ένα χρόνο που πέρασε με ντετέκτιβς της Ομάδας Ανθρωποκτονιών του Αστυνομικού Τμήματος της Βαλτιμόρης και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για το «Ηomicide: Life On The Street», στο οποίο συμπρωταγωνιστούσε ο Clark Johnson (σκηνοθέτης των πρώτων δύο επεισοδίων και του φινάλε του «The Wire» και ο οποίος ερμήνευσε τον αφοσιωμένο στις ηθικές αρχές του δημοσιογράφο Gus Haynes στην πέμπτη σεζόν). O Ed Burns, ένας πρώην ντετέκτιβ στην Αστυνομία της Βαλτιμόρης με προϋπηρεσία στη Δίωξη Ναρκωτικών και στις Ανθρωποκτονίες, καθώς και δάσκαλος σε δημόσιο σχολείο, το 1995 συνέγραψε μαζί με τον Simon το βιβλίο «The Corner: A Year In The Line Of An Inner-City Neighborhood», στο οποίο κατέγραφαν τη ζωή μιας γειτονιάς στη Δυτική Βαλτιμόρη, η οποία μαστίζεται από τη διακίνηση ναρκωτικών. Η τηλεοπτική προσαρμογή του βιβλίου, «The Corner», έγινε από το HBO. Ο Burns είναι συν-δημιουργός και παραγωγός του «The Wire», του οποίο το πιλοτικό επεισόδιο δέχτηκε να παράγει το HBO (το πιο cojon-άτο τηλεοπτικό κανάλι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού μιας και είναι σε θέση να επιτρέψει μεγαλύτερο δημιουργικό έλεγχο μιας και εξαρτάται από τους συνδρομητές του και όχι από τα ποσοστά θεαματικότητας)  λόγω της προηγούμενης συνεργασίας του με τους δημιουργούς του «The Wire» παρά τις αρχικές αμφιβολίες σχετικά με το αν χώραγε ένα αστυνομικό δράμα στο πρόγραμμα του.

Πριν συνεχίσεις να διαβάζεις σε προειδοποιώ πως η απεικόνιση του αστικού εγκλήματος είναι τόσο ειλικρινής και απαράμιλλα ρεαλιστική που δε θα μπορέσεις να παρακολουθήσεις ποτέ ξανά αστυνομική ταινία ή σειρά και να μην το συγκρίνεις με το «The Wire». Κάθε σεζόν εστιάζει σε μια διαφορετική όψη της Βαλτιμόρης. Η παράνομη διακίνηση ναρκωτικών, το λιμενικό σύστημα, η διακυβέρνηση της πόλης και η γραφειοκρατία της, το εκπαιδευτικό σύστημα και τα ΜΜΕ κυριαρχούν σε κάθε μία από τις πέντε εξαιρετικές σεζόν και πλέκονται αριστοτεχνικά μεταξύ τους. H αρχική πρόθεση των Simon και Burns ήταν να δημιουργήσουν ένα αστυνομικό δράμα, το οποίο θα βασιζόταν στις εμπειρίες που είχε αποκομίσει ο Burns σε έρευνες κατά εμπόρων ναρκωτικών στις οποίες χρησιμοποιούνταν τεχνολογία παρακολούθησης και στις απογοητεύσεις που βίωσε λόγω της γραφειοκρατίας του Τμήματος – παρόμοιες με αυτές του Simon στην «Sun». Γράφοντας όμως γιa τις θεσμικές δυσλειτουργίες, η γενεσιουργός αιτία των απογοητεύσεων των Simon και Burns, η σειρά είναι περισσότερο μια διεξοδική μελέτη και έκθεση συλλογισμών, ιδεών και συμπερασμάτων σχετικά με τους θεσμούς, αλλά και την ίδια την ανθρώπινη φύση, η οποία επεκτάθηκε χρόνο με το χρόνο σε διάφορες πτυχές της πόλης. Η δεύτερη σεζόν επικεντρώθηκε στο θάνατο της εργατικής τάξης στις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω της εξέτασης του λιμανιού της πόλης. Η τρίτη σεζόν μιλάει για την αλλαγή που θέλει να επιτελέσει ο κάθε άνθρωπος στη ζωή του (είτε είναι ένας drug lord που θέλει να γίνει businessman, είτε ένας δημοτικός σύμβουλος που θέλει να ανέλθει στην πολιτική ιεραρχία, είτε ένας πρώην κατάδικος που δημιουργεί ένα γυμναστήριο για τα παιδιά της γειτονιάς, είτε ένα αστυνομικός που θέλει να «νομιμοποιήσει» να ναρκωτικά). Το θέμα της τέταρτης (και προσωπικά αγαπημένης – παρά το γεγονός πως ο McNulty σ’ αυτήν δεν παρουσιάζεται ούτε σε μια στιγμή μεθυσμένος και έχει μετατραπεί σε παντοφλάκια σύντροφο) σεζόν είναι το εκπαιδευτικό σύστημα. Εξετάζονται τα σχολεία σαν ένα μέρος της κοινότητας με τις πολύτιμες εμπειρίες του Burns από τα χρόνια που ήταν δάσκαλος. Η πέμπτη και τελευταία σεζόν εστιάζει στην κάλυψη του εγκλήματος και της διαφθοράς από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στη Βαλτιμόρη, καθώς και στο ζήτημα των αστέγων.

Η απλή επιβίωση στους δρόμους της Βαλτιμόρης απαιτεί ραγισμένες προσδοκίες και διαρκείς συμβιβασμούς από όλους. Από τα βαποράκια μέχρι και τον ίδιο τον Δήμαρχο της πόλης. Οι δημιουργοί προσπάθησαν να ρίξουν μία ρεαλιστική ματιά πάνω στην αμερικάνικη πόλη με βάση τις δικές τους εμπειρίες, άρα ήταν ύψιστης σημασίας για αυτούς να δημιουργήσουν αληθινούς χαρακτήρες. Έτσι αρκετοί βασίζονται σε υπαρκτά πρόσωπα, ενώ συχνά χρησιμοποιούνται ερασιτέχνες ηθοποιοί σε δευτερεύοντες ρόλους. Καταφέρνουν να φτιάχνουν ακόμα πιο καθηλωτικούς διαλόγους με τη χρήση αργκό. Οι «καλοί» αστυνομικοί που εναντιώνονται στους εγκληματίες δεν έχουν σαν κίνητρο την επιθυμία να προστατέψουν και να εξυπηρετήσουν τον πολίτη, αλλά μια σπάνια πνευματική ματαιοδοξία, η οποία τους κάνει να πιστεύουν ότι είναι πιο έξυπνοι από αυτούς που κυνηγούν και ότι μπορούν να εναντιωθούν σε οποιαδήποτε μορφή γραφειοκρατίας, η οποία τους εμποδίζει να κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Άλλοι αστυνομικοί παρουσιάζονται σαν ανίκανοι, βάναυσοι και αυταρχικοί, ενώ υπάρχουν φορές που οι  «κακοί» είναι παγιδευμένοι στην ίδια τους την ύπαρξη, χωρίς όμως ποτέ να ωραιοποιείται η φρίκη των εγκλημάτων τους. Με το καμουφλάζ ενός ακόμη αστυνομικού δράματος το όλο εγχείρημα έχει να κάνει με το πως το σύστημα, που μόνοι μας έχουμε αφήσει να διαμορφωθεί, επηρεάζει τον καθένα από εμάς, τον αστυνομικό, τον φορτωτή πλοίων, το βαποράκι, τον πολιτικό, τον δικηγόρο ή τον δικαστή. Η απίστευτα ρεαλιστική οπτική αίσθηση που αποκομίζεις από το «The Wire» οφείλεται εν μέρει και στον παραγωγό Robert F. Colesberry (ο οποίος υποδυόταν τον ντετέκτιβ Ray Cole), συνεργάτη του Simon στο «The Corner», και στην πρότερη σκηνοθετική του εμπειρία. Αρκετά σημαντικά γεγονότα συμβαίνουν εκτός κάμερας και δεν υπάρχει κανένα voice over ή flashback για να σου τα παρουσιάσει, κάτι που σημαίνει πως πρέπει να παρακολουθήσεις με προσοχή κάθε συνομιλία για να καταλάβεις ποιος είναι ποιος και τι συμβαίνει, καθώς κάθε ένα από τα 60 συγκλονιστικά επεισόδια του «The Wire» είναι κεφάλαια ενός τηλεοπτικού βιβλίου με πολυεπίπεδη αφήγηση.

Κατά τη διάρκεια του casting αποφεύχθηκαν ιδιοφυώς τα μεγάλα ονόματα-star – κάτι που έκανε τους ηθοποιούς να εμφανίζονται τόσο, μα τόσο φυσικοί στους ρόλους τους.  Το τεράστιο επιτελείο ηθοποιών κάνει κάτι πολύ παραπάνω από μια εξαιρετική δουλειά. Είναι λες και κάποιος πέταξε μια κάμερα μέσα στη ζωή και ξεκίνησε να τραβάει κανονικούς ανθρώπους. Ελάχιστα γνωστοί για προηγούμενες δουλειές τους είναι όλοι τους ιδανικοί στο ρόλο που φέρουν εις πέρας. Σπάνιο για αμερικανική τηλεόραση, η πλειοψηφία των ηθοποιών του «The Wire» είναι αφροαμερικανοί, κάτι που αποδίδει με ακρίβεια τα δημογραφικά στοιχεία της Βαλτιμόρης και ίσως εξηγεί γιατί η σειρά, ενώ ήταν υποψήφια για αρκετά Emmy, και πολλά άλλα βραβεία, ποτέ δεν κατόρθωσε να αποκτήσει την εμπορική επιτυχία τους της άξιζε. Ίσως βέβαια αυτό και να οφείλεται στην μεγάλη προθυμία των δημιουργών να σκοτώσουν σημαντικότατους χαρακτήρες. Όμως το «The Wire» ποτέ δε θέλησε να χαϊδέψει το κοινό του, ούτε να πουλήσει ελπίδα. Ποτέ δεν είχε σχεδιαστεί αποκλειστικά για ψυχαγωγικούς σκοπούς, καθώς εναντιώθηκε στη γραφειοκρατία, το οργανωμένο έγκλημα, στην πολιτική του εθισμού, που προωθεί ο στυγνός καπιταλισμός, και στις ξεπουλημένες συνειδήσεις. Ήταν από το πρώτο μέχρι και το τελευταίο του λεπτό μια σειρά μπολιασμένη με θυμό, ακριβώς όπως και ο πιο κεντρικός της χαρακτήρας, ο αλαζόνας, αλκοολικός και αποφασιστικός ντετέκτιβ Jimmy McNulty (Dominic West), ο οποίος δημιουργεί μαζί με τον «Bunk» Moreland (Wendell Pierce) ένα αξεπέραστο δίδυμο, που κλέβει την παράσταση σε κάθε εμφάνιση του – οι κραιπάλες τους με μπύρες και ουίσκι έχουν στιγματίσει το δόλιο τούτο blogger. Οι Lance Reddick («Fringe») και Clarke Peters προσδίδουν κύρος στους εκπληκτικούς χαρακτήρες των Cedric Daniels και Lester Freamon. O Stringer Bell του Idris Elba είναι ένα απειλητικότατο αντίπαλο δέος, ενώ η πραγματική εγκληματίας «Snoop» Pearson δίνει το πραγματικό της όνομα και υπόσταση σ’ ένα χαρακτήρα που ο μετρ του τρόμου, Stephen King, έχει χαρακτηρίσει σαν την πιο τρομακτική «κακιά» που έχει εμφανιστεί στην αμερικανική τηλεόραση. Ειδική μνεία στον «Bubbles», έναν πληροφοριοδότη/πρεζόνι με μεγάλη καρδιά, του Andre Royo, στον Frank Sobotka, τον πιο γκρίζο χαρακτήρα της σειράς, του Chris Bauer («True Bllod»), στον «Cutty» Wise του Chad Coleman και στους τέσσερις πιτσιρικάδες που εμφανίστηκαν την τέταρτη σεζόν και ερμήνευσαν τους «Dukie», Randy, Namond και Michael. Παίζει σε μια κατηγορία μόνος του ο Omar Little, ένας ομοφυλόφιλος κακοποιός, ο οποίος ληστεύει τους εμπόρους ναρκωτικών, του Michael K. Williams. Διάολε είναι άλλοι τόσοι που θέλω να αναφέρω, αλλά καλύτερα να ανακαλύψεις αυτούς τους χαρακτήρες μόνος σου αναγνώστη μου και να διαλέξεις εσύ τους αγαπημένους σου.

Καυστική κοινωνική κριτική συνδυασμένη με το πιο υψηλό ερμηνευτικό επίπεδο σε οτιδήποτε έχω παρακολουθήσει, έγινε το αγαπημένο τηλεοπτικό show του Barack Obama και του περιοδικού «TIME»  μέχρι και μάθημα στο Harvard. Είναι απλά ένα εκπληκτικό επίτευγμα σπαραχτικά συγκινητικό, με πολύ περισσότερο χιούμορ από πολλές κωμωδίες που κυκλοφορούν εκεί έξω, με ένα αξιοζήλευτο σενάριο τέλεια ερμηνευμένο. Και όπως οι υποκλοπές των ντετέκτιβ δίνουν πρόσβαση σ’ έναν κόσμο γεμάτο μυστικά, το «The Wire» θα σου κάνει ακριβώς το ίδιο πράγμα. Θα σε βάλει σ’ ένα κόσμο κυνικό, σχεδόν απαισιόδοξο.  Και μπορεί να νομίζεις ότι όλα αυτά δεν είναι κομμάτι της ζωής σου, όμως η Βαλτιμόρη μπορεί να απέχει μόλις μερικά χιλιόμετρα από το σπίτι σου…

(5/5)

Το αυθεντικό «Way Down In The Hole» από τον Tom Waits – έτσι όπως άνοιγε η δεύτερη σεζόν:

Εντυπωσιακό ending credits theme: